Vitir Namazı İle İlgili Hadis-i Şerifler

Vitir (vitr) Arapça’da çiftin karşıtı olan “tek” anlamına gelir. Hz. Peygamber günün kılınan son namazının tek (vitr) olmasını tavsiye ve teşvik etmiş (Müslim, Müsafirîn, 53) ve bu namazı uyanacağından güvende olanın, sabah namazının vaktinin girmesinden biraz önce,( Tirmizî, Vitr, 12; Ebû Davud, Vitr, 8) gece uyanamayacağından endişe edenlerin ise yatsı namazından sonra ve yatmadan önce kılabileceklerini bildirmiştir. (Müslim, Müsafirîn, 53.) Şafiî, Malik ve Ahmed İbn Hanbel’e göre sabah namazını kılmadığı sürece, vitir namazı fecirden sonra da kılınabilir.

Vitir namazı hadis delillerine dayanır.( Kasanî, age, I, 270-274; İbnü’l- Humam, age, I, 310 vd; Şirazî, Mühezzeb, I. 83; İbn Kudame, Muğnî, II, 150,165) Hz. Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Kur’an ehli! Vitir namazı kılın. Çünkü Allah tektir, teki sever.” (Buharî, Deavat, 69; Müslim, Zikr, 5, 6; Ebû Davud, Vitr 1; Tirmîzî, Vitr, 2; Nesaî, Kıyamü’l-leyl, 27) “Üç şey vardır ki, bana farzdır, fakat size farz değildir. Kuşluk namazı, kurban ve vitir namazı” (Zeylaî, Nasbu’r-Raye, II, 105) “Allah size bir namaz daha fazladan ilave etmiştir. Bu namaz da vitirdir. Vitir namazını yatsı ile şafak sökünceye kadar geçen zaman içinde kılın.” (A. İbn Hanbel, II, 180, 206, 208, V, 242, VI, 7; bk. Tirmizî, Vitr, 12 ; Ebû Davud, Vitr, 8; Müslim, Salatü’l- Müssafirîn,53) Bu hadisteki “kılın” emri, Ebû Hanîfe’ye göre vücup ifade eder, bu yüzden o, vitri vacip hükmünde görmüştür.

Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve diğer üç mezhep imamına göre vitir namazı müekked sünnettir. Hanefîlere göre vitir namazı akşam namazı gibi, bir selamla kılınan üç rekattan ibarettir. Delil, Hz. aişe’nin rivayet ettiği şu hadistir: “Hz. Peygamber üç rekat ile vitir kılar ve üç rekatın sonunda selam verirdi.” (Zeylaî, Nasb, II, 11 8 vd) Akşam namazından farkı, bunun her rekatında Fatiha ve ardından bir sûre ve son rekatta rükûdan önce tekbir alınarak Kunut duası okunmasıdır. Kunut duası okumak Ebû Hanîfe’ye göre vacip, Ebû Yûsuf ve İmam Muhammed’e göre ise sünnettir.

Malikîler’e göre vitir namazı tek bir rekattır. Yatsı namazının farzından sonra iki rekat sünnet kılınır, selam verdikten sonra buna bir rekat da vitir namazı eklenir. Hanbelîler’e göre de vitir tek bir rekattır, ancak üç veya daha çok rekat vitir kılınsa, bunda da bir sakınca bulunmaz.

Şafiîler’e göre vitrin en azı bir rekat, en çoğu on bir rekattır. Bir rekattan fazla kılınacaksa, önce iki rekata niyet edilir ve selam verilir. Sonra vitirden bir rekata niyet edilip selam verilir.( Kasanî, a.ge. I, 270 vd; Meydanî, Lübab, I, 78; İbn Kudame, Muğnî, II, 150; Zühaylî, age, I, 820 vd)

Mezhep imamlarının vitir namazının rekat sayısı ve uygulaması ile ilgili farklı yorumları aşağıdaki hadislere dayanır.

“Vitir haktır. Beş rekat ile vitir kılmak isteyen kılsın, üç rekat ile kılmak isteyen kılsın, tek rekat ile kılmak isteyen yine kılsın.” (Ebû Davud, Vitr, 3; Nesaî, Kıyamü’l-Leyl, 40; İbn Mace, İkame, 12 3; A. İbn Hanbel, V, 357) İbn Hıbban’ın rivayet ettiği hadiste şöyle buyurulur: “Hz. Peygamber iki rekat sünnet ile vitrin arasını (selamla) ayırırdı.” (A. İbn Hanbel, VI, 84)

Hz. aişe’den şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Rasûlullah (s.a.s) ramazanda ve ramazan dışında on bir rekattan daha çok nafile namaz kılmazdı.” (Buharî, Teheccüd, 3, 16 .) Müslim’in yine Hz. aişe’den naklettiği bir hadiste, Rasûlullah (s.a.s)’ın yatsı namazından sonra sabaha kadar kıldığı on bir rekatın her iki rekatında bir selam verdiği, son bir rekatı tek kıldığı belirtilir.( bk. İbn Mace, İkame, 12 5, 181; Ebû Davud, Tatavvu’, 26 ; A. İbn Hanbel, I, 170; Malik, Muvatta’, Salatu’l-Leyl,8; Müslim, Müsafirîn, 121 .)

Abdullah İbn Ömer ve Abdullah İbn Abbas (r. anhüm); “Vitir namazı, gecenin sonunda kılınan tek rekattır.” (Müslim, Salatü’l- Müsafirîn, 153; Ebû Davud, Vitr, 3; Nesaî, Kıyamu’l-Leyl, 34.) demişlerdir.