Toprak (Tarım) Ürünlerinden Zekat Nasıl Verilir? Şafiilere göre zekata tabi üründe bulunması gereken şartlar üçtür: Temel gıda maddesi olması, belli bir kimsenin mülkü olması, nisaba ulaşmış olması. Toprak mahsulleri iki kısımdır: Birincisi, ekinden elde edilen mahsul olup bunlar; buğday, arpa, pirinç, mercimek, nohut, bakla, mısır ve darı gibi ihtiyari olarak insanların gıdasına elverişli olan gıdalardır. ikincisi, ağaçtan elde edilen mahsul olup hurma ve üzümdür. Bütün bunlar zekata tabi mahsullerdir. Ancak normal hallerde gıda maddesi sayılmayan fındık, fıstık ve badem gibi ürünler öşre tabi değildir. Süt ve bal da zekata tabi değildir. Arazinin durumu ne olursa olsun yukarıda beyan edilen mahsullerin zekatı verilecektir. Hanefi mezhebindeki öşür ve haracın aynı arazide birleşmeyeceği görüşü Şafü mezhebinde geçerli değildir. Şafii mezhebine göre, haraç arazisi de öşre tabidir. Kiralanan hazine arazisi de öşre tabidir, öşür kiralayana aittir. Buğday ve arpa kabuksuz temiz olarak depo ediliyorsa nisabı 5 vesktir (653 kg.). Pirinç, ales gibi hububat kabuğu ile birlikte depo ediliyorsa, mal sahibi isterse kabuksuz olarak 5 vesk üzerinden zekatını çıkarır, isterse kabuklu olarak 10 vesk üzerinden hesaplayıp zekatını verir. Hurma ve üzüm güzel kurutulan hurma ve üzüm cinv sinden ise kurusu üzerinden 5 vesk hesap edilir ve zekalı kuru olarak çıkarılır. Güzel kurutulmayan hurma ve üzüm cinsinden olup yenilir ve satılır veya ondan pekmez yapılır sa nisab, yaş üzerinden 5 vesk olarak hesap edilir ve zekalı çıkarılır. Zekatın, kurutulup çıkarılması veya pekmez haline getirilmesi caiz değildir. Aynı yıl içinde elde edilen mahsuller, cinsleri bir olduğu takdirde nisabın dolması için birbirine eklenip zekatı verilir. Yine, bir cinsin değişik türleri de birbirlerine ilave edilir. Ekin olsun, meyva olsun yağmur, kar, nehir, çay veya baraj kanalı ile sulanıyorsa zekat nisbeti onda birdir. Hayvan, motor, dolap ve benzeri şeylerle sulanıyorsa yirmide bir zekat olarak verilir. Sulama karışık ise, mesela, dört defa sulamanın ikisi yağmur ikisi de motor sulama ise on beşte bir zekat verilir. Ekinin habbeleri sertleşmeye başladığında, meyvenin de olgunlaşmaya başladığında zekatı vacip olur. Artık mal sahibi ondan tasarruf edemez. Yani ne satabilir, ne sadaka olarak verebilir, ne de ondan yiyebilir. Çünkü, bu mal artık müşterektir. Tasarruf edebilmesi için ehil iki kimseye mahsulünü takdir ettirir, fakirlerin hissesini “zimmetimde kabullendim" diyerek zimmetine geçirir. Sonra mahsulde tasarrufta bulunabilir. Toprak mahsullerinin zekatında işçilik, ekme, dövme ve nakliyat masrafı dikkate alınmaz. Öşür ancak malın kendi cinsinden verilir.
