Ticaret, rızık ve borçtan kurtulma ile ilgili dualar “Meryem oğlu İsa dedi ki: Ey Allah’ım, Rabbimiz! Gökten bize bir sofra gönder. O bizim için ilkimizden sonuncumuza kadar sürekli bir sevinç ve senden bir işaret olacaktır. Ve bize rızkımızı ver, zira rızık verenlerin en hayırlısı Sen’sin.” Yüce Allah’ın Kur’an-ı Kerim’de bizlere yönelttiği emirler, birer ahlaki prensip olarak hayatımızı şekillendirmede en etkili düsturlardır. Yukarıda zikredilen ayette, dünyadaki kazanç kapılarının helal dairesi içinde olması gerektiğine dair yapılan vurgu, daha pek çok ayet-i kerimede yer almaktadır. Haramla uğraşanlar ve alış verişine hile karıştırarak insanların haklarını gasp edenler, sahip oldukları zenginliği kaybetmenin yanında ebedi hayatta da çetin bir azapla yüz yüze geleceklerdir. Bu sebeple, bütün peygamberler, gönderildikleri kavimleri ve insanlığı dünyada yaşayabilecekleri böylesi bir felaketten ve ahiret hayatında da şiddetli bir azaptan kurtarmak için apaçık uyarılarda bulunmuşlardır. Aşağıda helal rızık, ticaret ahlakı ve borç-borçluya muamele konularında Hz. Peygamber’in ve güzide ashabının bazı tavsiye ve duaları yer almaktadır. Hz. Peygamber buyurdular ki: “Kim çarşı pazara girerken şöyle derse Allah ona binlerce sevap yazar, binlerce günahı ondan siler ve cennette bir ev ihsan eder: Tek Allah’tan başka ilah yoktur. İlahlığında, hakimiyetinde, mülkünde, tasarruflarında ortağı yoktur. Mülk ve hükümranlık O’nundur. Hamd O’na mahsustur. Hayat verir ve öldürür, ebedi hayat ile diridir, ölümsüzdür. Sonsuz hayır, O’nun elindedir. Hayırlı olanı O seçer, O her şeye muktedirdir”. Rasulullah, çarşı ve pazar dolaşırken şu duayı yapardı: “Allah’ın adıyla… Allah’ım, şu pazarın ve içinde olanların hayrını, yararını senden diliyorum. Onun ve içindekilerin şerrinden sana sığınıyorum. Allah’ım, pazarda yalan yeminle aldatılmaktan veya zarara uğramaktan sana sığınırım.” Hz. Peygamber bir defasında Hz. Ali’ye şöyle dedi:“Dikkat et! Sana bazı kelimeler öğreteceğim. Üzerinde Sabir Dağı kadar da borç olsa Yüce Allah o borçtan seni kurtarır: Allah’ım, vereceğin helal rızıkla beni haramdan koru. Haram kıldığın şeylerden beni uzaklaştırarak helal kıldığın rızıkla beni yetindir ve fazl u kereminle senden başkasına muhtaç olmaktan beni müstağni kıl.” Başka bir duası da şöyledir: Allah’ım, üzüntü ve kederden sana sığınıyorum. acizlikten, tembellikten, sana iltica ediyorum. Korkaklıktan, pintilikten sana sığınıyorum. Borç altında ezilmekten ve insanların zulmüne uğramaktan sana sığınıyorum.” Hz. Aişe başından geçen bir olayı şu şekilde aktarmıştır:“Babam Hz. Ebubekir bir gün evime geldi, Rasulullah’tan bir dua işittiğini söyledi. Hangi dua olduğunu sordum. O da, bu duanın Meryem oğlu İsa’nın, arkadaşlarına öğretmiş olduğu dua olduğunu söyledi. Dua şu şekilde idi: “Üzüntüyü gideren, gamı, kederi yok eden, darda kalanların duasını kabul eden Allah’ım! Dünya ve ahiretin Rahman’ı ve Rahim’i olan Allah’ım! Sen merhamet edersin. Öyleyse bana merhamet eyle. Beni senden başkasının merhametine muhtaç etme!” Duayı Hz. Aişe’ye okuyan Hz. Ebubekir sözlerine şöyle devam etti: “Bu dua ile Yüce Allah’a dua ediyordum. Allah bana kazanç verdi ve borcumu ödetti. Borcumdan beni kurtardı.” Hz. Aişe diyor ki: “Bu sözlerle dua ettim. Üzerinden çok zaman geçmedi, Yüce Allah beni öyle bol rızıklandırdı…, üstelik bana verilmiş bir sadaka ya da bana kalmış bir miras malı da değildi. Yüce Allah borcumu bana ödettiği gibi elimde kalanı da aile efradımın arasında güzel bir şekilde pay ettim. Aynı maldan takriben 641 gram altını kardeşim Abdurrahman’ın kızına takı taktım. Ayrıca bize de yeteri kadar mal kaldı.” Ticaret, rızık ve borçtan kurtulma ile ilgili dualar. Hz. Peygamber bir defasında şöyle buyurdu: “Allahım, yaşlandığım ve ömrümün kesintiye uğradığı sırada bana rızkın en genişini ver.” Bir defasında da Cenab-ı Hakk’tan şu dileklerde bulunmuştu: “Allahım, senden bana doğru yolu göstermeni, sana karşı saygılı olmayı, iffetli olmayı ve zenginliği istiyorum.” Hz. Ali şöyle dua ederdi: “Allahım, beni haramına muhtaç etme; helal olanla yetinmemi sağla. Senden başkasına muhtaç olmaktan lutfedip beni kurtar.” Bir başka rivayette yine Hz. Ali, Resûl-i Ekrem’in kendisine şu duayı öğrettiğini bildirmektedir: “Allahım, bana helal rızık nasip ederek haramlardan koru. Lütfunla beni senden başkasına muhtaç etme.” Enes b. Malik Rasulullah’ın ziraat ve ticaretle ilgilenen Medineliler için şöyle dua ettiğini bildirmiştir: “Allahım, onların ölçülerini, tartılarını her türlü ticari iş ve işlemlerini hayırlı ve bereketli eyle.” Hz. Peygamber, Hz. Enes’e annesinin isteği üzerine şöyle dua etmiştir: “Allahım, onun malını ve çocuklarını artır, ona vereceğin her şeyi bereketli eyle.” Hz. Peygamber’in yaptığı bu dualara ilaveten rızık ve ticaretle ilgili bazı duaları da şöyledir: “Ey yüce Rabbimiz! Geçimini sağlamak ve helalinden rızık elde etmek için çalışan bizlere sağlık ve afiyet içinde bir iş günü daha ihsan eyledin. Hamdolsun verdiğin bunca nimete; sağlık ve afiyete.” “Ya Rab! ‘Doğru tüccar kıyamette peygamberler, şehitler ve sıddıklar ile beraberdir’ müjdesine erebilmeyi, hiçbir zaman doğruluktan ayrılmamayı nasip eyle. Ticaretimizde alışverişimizde daima doğruluk ve güven hakim olsun. Bizler helal rızık kazanma peşindeyiz. Harama tevessül etmekten, kazançlarımıza haram karıştırmaktan bizleri muhafaza eyle. Kimseyi aldatmadan kazançlarımızı bereketli eyle. İsraftan, cimrilikten, acizlikten, tembellikten, ahlaksızlıktan, haddi aşmaktan, azgınlıktan sana sığınırım. Bizleri nefsine uyarak kötülük işleyenlerden eyleme. İşlerimizi bizlere kolaylaştır, güçleştirme. Ticaret, rızık ve borçtan kurtulma ile ilgili dualar: Ya Rab! Kazancımıza bereket ihsan eyle. Elde edeceğimiz mal ve serveti israf etmeden senin razı olacağın yerlerde kendimiz, ailemiz ve insanlık için en hayırlı şekilde değerlendirebilmeyi nasip eyle. Menkul ve gayri menkullerimizi, iş yerimizi, malımızı ve canımızı her türlü afetten, yangından, soygundan ve benzeri tehlikelerden muhafaza eyle. Amin.”
