Biyografi Şeyhülislam Yahya Efendi Kimdir? Hayatı Hakında Bilgi

Şeyhülislam Yahya Efendi Kimdir?




Şeyhülislam Yahya Efendi (1644)

Osmanlı döneminde yetişmiş en büyük divan şairlerinin biri olduğu gibi 20 yıla yakın süre Şeyhülislam’lık görevi yapmış ve kıymetli eserler yazmış bilginlerimizdendir. 1553 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babası da Osmanlı Şeyhülislamlarından Zekeriya Efendi’dir. İlk tahsiline babasından ve döneminde yaşayan diğer ilim adamlarından dersler alarak başlamış öğrenimini tamamladıktan sonra İstanbul medreselerinde hocalık yapmıştır. İlmi dirayeti ve üstün idareciliği sebebiyle önce Halep kadılığına, daha sonra sırasıyla Şam, Mısır, Bursa ve Edirne kadılıklarına getirilmiştir. Anadolu ve Rumeli kazaskerlikleri de yapan Yahya Efendi, 1622 yılında Şeyhülislam olmuş, birkaç kez görevinden uzaklaşmak zorunda kaldıysa da üç kez bu makama getirilmiş ve Şeyhülislam iken, 1644 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.

90 yıla yakın bir ömür süren Şeyhülislam Yahya, döneminde çok sevilip sayılan ve özellikle IV. Murad Han tarafından daima el üstünde tutulan bir şair, bilgin ve devlet adamımızdır. O, padişah ile beraber Revan ve Bağdat seferlerine de iştirak ederek büyük hizmetler yapmıştır. Ünlü gazelleriyle dolu büyük divanı asırlar boyunca severek okumuştur. “Feraiz Manzumesi Şerhi”, “Fetva” ve Sultan II. Osman Vakalarına dair bir risalesi yanında Molla Cami’ye ait (Nigaristan) tercümesi vardır.

Şeyhülislam Yahya Efendi’nin Kabri İstanbul Çarşamba’da, Sultan Selim Türbesine yakın Koğacı Dede Türbesi civarında, babası Zekeriya Efendi’nin mezarı yanındadır.

Şeyhülislam Yahya Efendi Divanı’ndanŞeyhülislam Yahya Efendi

Fa`ilatün fa`ilatün fa`ilatün fa`ilün
Acı sözler niyyet eylersen de olmam bi-huzur
Çünki eyler ol zeban ile o leblerden sudur
Artug olur bim-i can aşıklara hikmet nedür
Her kaçan huni gözünde hüsreva olsa fütur

Bir cemal-i ba-kemalün olmuşuz meftunı kim
Bakdugı mir’at ider hurşid gibi feyz-i nur
Korkarın cennetde de uşşak rahat görmeye
Ögrenürse şive-i huban-ı Isanbul’ı hur
Serv-kaddinden bizi Hak itmeye Yahya cüda
Üsümüzden saye-i lutf-ı Huda olmaya du