Şemseddin Sami Kimdir? Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği Türk dili ve edebiyatı meseleleriyle ilgili büyük eserler kaleme almış olan ve özellikle lügat ve ansiklopedi çalışmalarıyla haklı bir üne kavuşmuş bulunan Şemseddin Sami, 1 Haziran 1850 yılında Yanya’da doğmuştur. Arnavutluk’un meşhur ailelerinden Fraşerî’ye mensuptur. Soylu ve zengin bir çevrede büyümüş, ilk ve orta tahsilini Yanya’da en iyi okullarda okuyup tamamladıktan sonra, 1871 yılında İstanbul’a gelerek matbuat kalemi’nde memuriyete başlamıştır. Bu arada sürekli olarak okuyup araştıran ve özellikle dil konusunda çalışmalar yapan Şemseddin Sami Türkçe’nin yanında Fransızca, İtalyanca, Rumca, eski Yunanca, Arapça, Farsça gibi bir çok lisanı ana dili gibi öğrenmeyi başarmış, Türkçe olarak kaleme alınmış ilk romanlardan biri sayılan “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ı yazarak şöhret kazanmıştır. Arnavut asıllı olmakla beraber Türk dili ve kültürüne büyük hizmetler yapmış; türkiye’de modern bir bakış açısıyla hazırlamış ilk Türk ansiklopedisi sayılan “Kamus-i A’lam“ın yanında yine kapsamlı ilk Türkçe sözlük olarak “Kamu-i Türkî“yi hazırlamıştır. Onun ayrıca “Kamus-ı Fransevî“, “Kamus-ı Arabî” gibi önemli eserleri de bulunmaktadır. Sultan II. Abdülhamid döneminin şöhret sahibi yazar ve bilim adamlarından biri olan Şemseddin Sami’nin matbuat hayatında bazı gazetelerin çıkarılmasına çalıştığı ve bir çok gazete ve dergide yazılar yazdığı bilinmektedir. Şemseddin Sami Kimdir? siyasi görüşleri itibariyle de Osmanlı Devletinin politikalarına destek vermiş, özellikle kardeşlerinin başını çektiği Arnavutluk isyanları sırasında buna karşı görüşler belirtmiştir. Şemseddin Sami, dil bilimi konusunda yaptığı çalışmalarla Türkçe’nin, Osmanlı imparatorluğun ortak dili olarak güçlenip yaygınlaşmasını, bağımsız ve bütünlükçü bir dil olarak geliştirilmesini istemiştir. Türkçe’nin yapısı ve etimolojisi üzerinde dikkatle duran ve ilk Türk metinlerinden Kutadgu Bilig ve Orhun Abideleri‘nin izahlı çevirilerini hazırlayan bilginimiz Ortaçağ Kıpçakçası hakkında bile çalışmalar yapmıştır. Şemseddin Sami ömrünü adadığı dil bilimi yanında astronomi, jeoloji, İslam medeniyeti tarihi gibi konularla da ilgilenmiş ve 50’yi aşkın eser vermiştir. Ayrıca Victor Hugo‘nun Sefiller‘ini ilk kez Türkçeye çevirip yayınlamış, Daniel Defoe‘nin Robinson Crusoe adlı romanı da yine ilk kez onun çevirisiyle Türk okuyucusuna kazandırılmıştır. 18 Haziran 1904’de İstanbul’da vefat eden Şemseddin Sami, ilk önce Erenköy’de Sahrayı Cedid Mezarlığına defnedilmişse de daha sonra kemikleri buradan alınarak Feriköy mezarlığındaki aile kabristanına nakledilmiştir.
