Sarıkamış Faciası Sarıkamış facıası 83 harbi diye de bilinen 1876- 1877 Osmanlı - Rus Savaşı yenilgi ile sonuçlanınca, Berlin antlaşması ile savaş tazminatı olarak; Batum, Sarıkamış, Kars, Ardahan ve Artvin de Rusya'ya bırakılmıştı.Bunun üzerine, Ruslar Sarıkamış'ta güçlü bir garnizon kurmuşlardı. O sırada Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, Doğu Anadolu'yu Rus işgalinden kurtarıp Kafkaslar'a uzanmayı hayal ederek, Sarıkamış'ı hedef alan bir harekat hazırlığına kalkıştı. Kış bastırmaya başlayınca, uyarılara dikkate almadan Erzurum'a gitti ve 3. Ordunun komutasını üslendi. 10. Kolordunun başına da Miralay Hafız hakkı Bey'i Getirdi. Enver Paşanın planlarına göre 3. Ordunun bir kısmı Allahüekber Dağlarını yürüyerek aşacaklar ve Sarıkamış'taki güçlü rus garnizonunu kuşatacaklardı. Miralay Hafız Hakkı bey, Ordunun bir kısmını Allahüekber dağlarına tırmandırdı. Askerlerin üzerinde kışlık elbiseleri yoktu. Aralık ayının son günlerinde, karlarla kaplı dağlara yaya olarak tırmanan on binlerce şehit vermesi bu büyük felaketi getirdi. Kışlık giyeceği dahi olmayan Türk askeri, düşmana bir kurşun dahi atamadan dağlarda şehit oldular. Binlercesi de tifüs hastalığından kırıldı. 29 aralık Sarıkamış'a girebilen 300 kişilik bir kuvvet de Ruslar tarafından geri atıldı. Birkaç taaruz sonunda, büyük kayıplar verildi. Hasan İzzet; elindeki güçlerle düşmanı çevirmenin artık imkansız olduğunun kanısına varıp ve Erzurum!a doğru geri çekilme emrini verdi. 25 ve 26 Aralık 1876 günleri, Allahüekber dağlarında askerin durumu daha da vahimleşti. Her şeyin bittiğini anlayan Enver Paşa, askerin geri kalan kısmıyla Erzurum'a geri dönme kararı aldı. On binlerce askerimizin donarak şehit olduğu Sarıkamış harekatı büyük bir hezimetle noktalandı.
