Hıdrellez Bayramı, Türk dünyasında kutlanan mevsimlik bayramlardan bir tanesidir. Ruz-ı Hızır [Hızır günü] olarak adlandırılan hıdrellez günü, Hızır ve İlyas’ın yer yüzünde buluştukları gün olduğu savıyla kutlanmaktadır. İslam coğrafyasına bakıldığında Hıdrellez gününün yoğunlukla Türkiye'de kutlanıldığı görülmektedir. Bir görüşe göre; Türkler'in Orta Asya'dan getirdikleri Nevruz Bayramının başkalaşmış ve İslamlaşmış biçimidir. Öyledir ki Nevruz Bayramı kutlaması Anadolu Türkleri arasında önemini kaybetmiştir. Buna bialkis Hıdrellez eskilerden beri kutlanmaktadır. ETİMOLOJİSİHıdrellez günü, Gregoryen takvimi (Miladi takvimi)'ne göre 06 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Julyen takvimine göre 23 Nisan günü olmaktadır. Rumi takvime göre eskiden sene ikiye ayrılmaktadır: 06 Mayıs’tan 08 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri ismiyle yaz mevsimini, 08 Kasım’dan 06 Mayıs’a kadar olan zaman ise Kasım Günleri ismiyle kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 06 Mayıs Günü kış mevsiminin bitip, sıcak yaz günlerinin başladığı manasına gelir ki, buda kutlanıp bayram yapılacak bir hadisedir. KÖKENİHızır ve Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli düşünceler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdrellezin Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazılarısa İslamiyet evvelsi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Oysa ki Hıdrellez Bayramı’nı ayrıca Hızır inancını tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Yunanistan ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle ilgili bazı tanrılar adına çeşitli tören ve ayinlerin düzenlendiği görülmektedir. HIZIR Hızır; hayat suyu [ab-ı hayat] içerek ölümsüzlüğe ulaşmış; özellikle de baharda insanlar arasında dolaşarak onlara yardım eden, bolluk-bereket ve sağlık dağıtan, Allah katında bir elçidir. Hızır’ın hüviyeti, yaşadığı yer ve zaman belli değildir. Hızır, baharın, baharla vücut bulan taze hayatın sembolüdür. Hızır inancının yaygın olduğu yurdumuzda Hızır’a atfedilen özelliklerin bazıları: -Hızır, zor durumda kalanların yardımına koşarak insanların dileklerini yerine getirir. -Kalbi temiz, iyiliksever insanlara daima yardım eder. -Uğradığı yerlere bolluk, bereket, zenginlik sunar. -Dertlilere derman, hastalara şifa verir. -Bitkilerin yeşermesini, hayvanların üremesini, insanların kuvvetlenmesini sağlar. -İnsanların şanslarının açılmasına yardım eder. - Uğur ve kısmet sembolüdür. - Mucize ve keramet sahibidir. Hızır, bu nitelikleriyle mitoloji dünyasının, kendilerine üstün yetenekler atfedilen tanrılarını hatırlatmaktadır. Ülkemizde Hıdrellez Bayramı 6 Mayıs tarihinde kutlanır. Bugün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler St.Georges Günü olarak kutlamaktadırlar. İSTANBUL'DA HIDIRELLEZIstanbul'da tarihi yarımadasında yerleşik Armada Otel'in 2000'li yıllara girerken başlattığı (Ahırkapı'da Hıdrellez Şenlikleri) ise giderek gelenekselleşen bir yapı almaktadır. Bu yıl 8. yapılacak şenlik, artık bir toplu sivil etkinliğe dönüşmüş olup, her sene 05 Mayıs'ı 06 Mayıs'a bağlayan akşam yerli yabancı binlerce kişinin katıldığı bir şenlik olarak tekrarlana gelmektedir. Anadolu’nun bazı yerlerinde Hıdrellez Günü yapılan duaların ve isteklerin kabul olması için sadaka verme, oruç tutma ve kurban kesme adeti vardır. Kurban ve adaklar (Hızır hakkı) için olmalıdır. Çünkü tüm bu hazırlıklar Hızır’a rastlamak gayesine yöneliktir. KUTLAMA MEKANIHıdrellez kutlamaları genel olarak yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Hıdrellezde baharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti vardır. Baharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve şifa bulunacağına inanılır. Bugünde kırlardan çiçek veya ot toplayıp onları kaynattıktan sonra suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceğine, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceğine inanılır. HIDIRELLEZ GECESİ Hıdrellez gecesi Hızır’ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır. Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır’ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar.Ve aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdaleye bağlayıp gül ağacına asarlar.
