Kader nedir kısaca Kader… Yaratmak ve ölçüsünü belirlemek, bütün yaratılmışları kapsar. Kalem ve yazdıkları gibi. Ölçü koymaya kader denir. Sözlükte tanımı “gücü yetmek, planlamak, ölçü ile yapmak, bir şeyin şeklini, miktarını, zamanını ve niteliğini belirlemek, kıymetini bilmek; rızkı belli bir miktarda tutmak veya daraltmak” gibi manalara gelen kader, genel olarak Allah’ın bütün evreni ezeli ilmiyle belli bir ölçü ve uyum içerisinde yarattığını ifade eder. Kader nedir kısaca anlamı tanımı Yaratılmış her şey, belli bir ölçü ve ahenk içindedir. Kur’an’da güneş, ay ve yıldızların yörüngelerindeki hareketlerinden gece ve gündüzün ardı ardına gelişine, yeryüzünün ihtiyacı olan yağmur miktarından gemilerin suda yüzmesine kadar pek çok örnek verilerek bu uyum ve dengeden bahsedilir. Böylece Allah, her şeyi belli bir uyum ve ahenk içinde yaratmış, ölçülerini belirleyip nasıl yaşaması gerektiğini ona vahyetmiştir. Bu anlamda kader, insanların içinde yaşamak zorunda oldukları ölçülerdir. Kur’an’da yaratılışta bir amaç olduğu vurgulanmıştır. Hiçbir şey boşuna, gelişigüzel ve amaçsız yaratılmamış ve yaratılışta eksik birşey de bırakılmamıştır. Bu anlamda yaratılan varlıkların sahip oldukları bütün ölçü ve özellikler onların kaderidir. Allah geceyi dinlenme, gündüzü ise çalışma vakti kılmıştır. Güneş ve Ay’ı zaman ölçüsü olarak belirlemiş, insanların yaşam ve ölüm zamanlarını takdir etmiştir. Yeryüzündeki hayat, Allah’ın yarattığı bu düzen ve denge sayesinde sürmektedir. Yaratılıştaki ölçüler fiziki alemde olduğu gibi özellikle insanın sosyal ve psikolojik dünyası için de geçerlidir. O halde insan yaratılışına uygun davranmasını bilmeli ve dünya görüşü açısından kendine bir amaç edinmelidir. Niçin yaşadığını ve nereye gittiğini bilmeden hareket etmesi insanın hüsranla sonuçlanacak yollara girmesine sebep olabilir. Her şey, Allah’ın kendisi için koyduğu kural ve kanunlar çerçevesinde hareket eder. Kuran’da bu konuda bir değişiklik ya da sapma olamayacağı vurgulanır (Fatır suresi,43.ayet; Fetih suresi,23.ayet). Dikkat edilirse evrende yaratılan her şey, insanın faydalanacağı şekilde ayarlanmıştır. İnsanın yaratılışı da kaderdir. Fiziki yapısının yanı sıra iyilik ve kötülük yapabilecek şekilde yaratılması, akıl ve irade gücünü kullanması gibi özellikleri onun kaderini oluşturur. Örneğin insanın fıtratı, yaratıcı bir gücün varlığına inanmaya ve bu doğrultuda hareket etmeye ihtiyaç hissedecek şekilde yaratılmıştır. Yemesi, içmesi, uyuması, dinlenmesi ve yürümesi gibi özellikleri yanında sevinmesi, üzülmesi gibi duyguları ve psikolojisi de insan kaderinin bir parçasıdır. Öte yandan insanın bir anne ve babaya sahip olması, ölümlü olması ve ten rengi gibi değiştiremeyeceği şeyler de onun kaderidir. Burada kader fiili, diğer örneklerinde olduğu gibi Allah’ın yaratılış kanunları içindeki ölçüye işaret eder. O kadar güçlüdür ki asla değiştirilemez. Sadece yolundan saptırılabilir. Bu sapmalar ise insana çok büyük bedeller ödetir.
