İslamda kader değişir mi ? İnsan, kendisine bakan yönü ile kaderinin ne olduğunu bilmemektedîr. Dolayısıyla insana düşen Allah’ın verdiği akıl, irade ayrıca imkanlar çerçevesinde görevlerini en iyi şekilde yapma çaba içinde olmasıdır. Cenab-ı Hakk’a bakan yönü ile kader O’nun olmuş, olacak her şeyi bilmesidir. Doğrusu O’nun mutlak uluhiyetinin gereği de O’nun her şeyi bilmesidîr. Bu açıdan bakıldığında kaderin değişmesinden söz etmek Allah’ın ilminin değişmesinden söz etmek demektir; buysa mümkün değildir. Dolayısıyla kaderde değişme bahis konusu olamaz. Yalnızca bazı İslam alimleri Cenab-ı Hakk’ın dilemesi halinde kaderin değişebileceğini söylemiştîr. Onlara göre, kader, Allah’u Teala'nın takdiri, kaza ise bunun infazı demektir. Bazen Allah Azze ve Celle ata yani nimetlendirme, af ve mağfiret sayesinde kazayı bozabilir ve hükmünü gerçekleştirmez. Kaderin değişebileceğini belirten alimler kaderi, kader-i mûtlak mûtlak kader ve kader-i muallak şarta bağlanmış kader diye 2 ayırmışlardır. Değişmenin ilkinde değil, ikincisinde meselâ şarta bağlı kader de olabileceğini kaydetmişlerdîr. Onlara göre, sadakanın belayı def edeceğini, sıla-î râhim yapmanın ömrü uzatacağını belirten hadis-î şerifler bunu teyit etmektedîr. Bu ikinci kaderin Allah’ın ilmine bakan yönüyle düşünüldüğünde, yine bir değişikliğin olmadığını Allah’ın kulların şarta bağlı konularda nasıl davranacaklarını bildiğini, ancak insanları iyiliğe teşvik için bu rivayetlerin bulunduğunu ifade etmişlerdir.
