Akıl, beş duyu organları vasıtasıyla elde edilen bilgileri değerlendirerek kavramlar ve de fikirler arasın da mukayeseler yapabilen, onlar hakkında doğru bilgiler ortaya koyabilen; iyi ve kötüyü, güzel ile çirkini, faydalı ile zararlı olanı birbirinden ayırt edebilen zihnî bir kuvvettir. İnsanları diğer canlılardan yüksek ve de farklı kılan taraf ise akıllı bir varlık olmasıdır. Kendisine yüklenen vazfelerin dayanağı, (akıl) nimetidîr ve bu cevher onda bulunmasa idi insan ile diğer canlılar arasındaki farkı ortaya koyan bir hudut çizilemez ve eşyadaki sır çözülemezdî. Aynı zamanda akıl ayırma yetkisine sahip olan, analiz edici, bütünleyici ve birleştirici bir özellik taşımaktadır. Kur’an- Kerim’e göre, aklını doğru bir şekil de kullanmaynlar kınanır. İnsanları, diğer canlılardan ayıran temel nitelik aklını kullanarak düşünme faaliyetinde bulunmalarıdır. Gerçekten bizleri diğer canlılardan ayıran en güçlü yapan şey, akıl ve de bu aklın ürettiği bilgilerdîr. Bazı hayvanlar bizden daha hızlı koşabilir, ama biz herhangi bir hayvan dan daha hızlı olmamızı sağlayacak arabalar yapabilmekteyiz. Bazı hayvanların görme yetisi bizlerden daha üstündür ve ama hiçbir hayvan, teleskop veya mikroskop kullanan bir insanlrdan daha iyi göremezler. Kuşlar, bizden farklı olarak uçabilir, fakat bizler herhangi bir kuştan daha hızlı ve de daha uzağa uçabilecek uçaklar üretmekteyiz. Tüm bu örnekler de hayvanlar ile aramızdaki farkı ortaya çıkaran şey arabalar, teleskoplar ve uçaklar icat etmemizi sağlayan, insan aklı ve bilgisidîr. Bilgi ve de akıl, güç demektir. İnsanoğlunu bütün canlıların en üstünü yapan işte bu akıl yetisi ve onun ürettiği bilgdir. Akıl, sahibine ve diğer kişilere ışık tutan bir alettir, fakat, o da bir yol göstericiye muhtaç bulunmaktadır. Kendi başına bırakıldığı zaman aklın da şaşırma ve dalaletleri olmaktadr. Akıl, insanoğlunun en üstün vasfıdır, zira, Allah'u Tealanın emanetleri, akıl sayesinde kabul edilir, yine akıl sayesindedir ki insan, yüceAllah'ın rızasını elde edebilir. İlmin kaynağı ve kökü akıldır. Akla nisbetle ilim, ağaca nisbetle meyve, güneşe nisbetle nûr, göze nisbetle görme gibidir. Allah akla, nûr adını verir. (en-Nûr, 24/35) Akılla elde edilen ilme rûh, vahiy, hayat adını verir, (eş-Şûrâ, 42/52), (el-En'am, 6/122).
