İLHAM: 1. Peygamberlerin kalblerine, uyanık iken, melek görünmeden ilahî vahyin bırakılması. İlham, peygamberlerin aleyhimüsselam ve salih (iyi) müslümanların kalblerine gelir. Resûlullah sallallahü aleyhi ve sellemin mübarek kalbine gelen ilham, her müslüman için seneddir. Herkesin bunlara uyması lazımdır. (Abdülganî Nablüsî) 2. Salihlerin, iyi kimselerin kalbine gelen İslamiyet'e uygun manalar. Melekten gelen ilham, İslamiyet'e uygundur. Şeytandan gelen vesvese İslamiyet'ten ayrılmaya sebeb olur. (Hadîs-i şerîf-Berîka) İslamiyet'in hükümleri ilham ile anlaşılmaz. Evliyanın ilhamı, başkalarına huccet, sened olamaz. Evet, Ehlullahın (velîlerin) ilhamları doğruluğu, İslamiyet bilgilerine uygun olmalarından anlaşılır. Fakat, Ehlullah, yani velî olmak için, İslamiyet bi lgilerini öğrenmek ve bunlara uymak şarttır. "Takva sahiblerine (haramdan kaçınanlara) Allahü teala ilim ihsan eder" mealindeki ayet-i kerîme bu husûsu bildirmektedir. Sünnete yani İslamiyet'e sarılmayan, bid'atten sakınmayan kimsenin kalbine ilham gelmez. Böyle kimselerin söyledikleri nefsten ve şeytandan gelen bozuk şeylerdir. (Abdülganî Nablüsî) Manevî bilgiler, keşif ve ilham ile hasıl olur. Hocadan öğrenilmez. İbadetlerin yapılması ve bütün İslam bilgileri ise, üstaddan öğrenmekle elde edilir. İslam bilgileri, ilham ile hasıl olsaydı, Allahü tealanın peygamberler ve kitaplar göndermesine l üzûm olmazdı. (Abdülganî Nablüsî) İnsan, ilham olunan şeyleri yapmalı, vesveseyi yapmamak için gayret etmelidir. Nefse uyan kimse vesveselere uyar. Nefsin hevasına uymayanın, ilhama uyması kolay olur. ( Muhammed Hadimî) 3. Allahü tealanın bildirmesi. Sevk-i tabîî. Bugün buna içgüdü denilmektedir. Her sınıf hayvanın şahsının ve türünün korunması sağlanmıştır. Yaşamaları için, insan aklını şaşırtan şeyler onlara ilham olunmuştur. Bal arısı mühendis gibi, altı köşe petek yapar. Silindir yapsaydı aralarında boşluk kalırdı. Altıgen prizmalar arası nda yer kaybı olmuyor. Dörtgen olsaydı, hacimleri daha az olurdu. Bunu insanlar okumakla, öğrenmekle anlar. Öğrenmeyen anlamaz. Arıya bunu bildiren kimdir? Allahü teala ilham etmektedir. (Ali bin Emrullah)
