İmam-ı Azam Ebu Hanife hazretleri tabiinden olup Ashab-ı Kiram’dan bir topluluğa ulaşmıştır. Resulullah (s.a.v.) Efendimiz’in “En hayırlı asır benim (ve Ashabımın yaşadığı) asırdır, sonra tabiin (onu takip edenler)dir” buyurdukları fazilete tamamen nail olmuşlardır. Tabiinin büyükleri zamanında ictihad etmiş ve fetva ile meşgul olmuştur. Kendisinin hadis rivayet ettiği Amr bin Dinar gibi büyük hadis şeyhleri ve onun tabakasındaki büyük muhaddisler ondan hadis rivayet etmişlerdir. Fıkıh ilmini herkesden evvel tedvin eden ve bugünkü bablar ve fasıllar haline koyan İmam-ı azam hazretleridir. İmam Malik Muvatta’ında onun tertibini esas almıştır. İslam alimlerinden ilk olarak Akaid ve dini ilimlerin tedvinine muvaffak olan da odur. Sahih hadis-i şerifle sabittir ki bir hayırlı işte öne geçen, bir hayrı tesis eden kimse nihayetsiz sevaba erişir. Çünkü aynı işi yapan herkesin sevabının bir misli ona verilir. İmam Şa‘rani hazretleri Mizan-ı Kübra’sında: En evvel tedvin olunan mezheb, Hanefi mezhebi olduğu gibi, kıyamete kadar devam edecek son mezheb de yine odur, demiştir. Dürrü’l-Muhtar müellifi Allame Haskefi, İmam Kuşeyri’den naklen der ki: Ma‘ruf-i Kerhi, Davud-i Tai, Abdullah bin Mübarek gibi büyük evliyaullah vasıtasıyla Sufiyye tarikatının bu mezhebe istinadı vardır. Zira onlar İmam-ı azam hazretlerinin talebelerinden idiler. Resulullah Efendimiz’in (s.a.v.) halifeleri olan Osmanlı Sultanları, devletlerini Hanefi mezhebi esaslarına göre tesis etmişlerdir. Bu da büyük bir fazilettir. Tezkiretü’l-hikem fi-tabakati’l-ümem kitabı İmam-ı azam’ın pederi Sabit vefat edince Ca‘fer-i Sadık hazretlerinin Hazret-i İmam’ın annesiyle evlendiğini, Hz. İmam’ın, Cafer-i Sadık Hazretlerinin terbiyesi altında kemale erdiğini bildirmektedir.
