İBLÎS: Şeytanın isimlerinden biri veya şeytanların reisi. Allahü teala Kur'an-ı kerîmde mealen buyurdu ki: Onu hatırla ki meleklere, adem'e secde edin demiştik de, iblîsten başka bütün melekler hemen secde etmişlerdi. Ancak iblîs yüz çevirip, kibirlendi ve kafirlerden oldu. (Bekara sûresi: 34) Allahü teala, iblîse; "Ben sana secde ile emr etmiş iken, seni secde etmekten alıkoyan neydi?" buyurdu. İblîs şöyle dedi: "Ben adem'den hayırlıyım, çünkü beni ateşten, onu çamurdan yarattın." (A'raf sûresi: 12) Üç kimse iblîs ve iblîsin taifesinin şerrinden korunurlar. Allahü tealayı gece gündüz zikr eden (hatırlayan), seherde istigfar eden (günahlarının bağışlanmasını isteyen) , Allah korkusundan dolayı ağlayan kimse. (Hadîs-i şerîf-Telbîs-ül-İblîs) İblîs ve yardımcıları insanlara hep kötülükleri yaptırmağa çalışırlar. Bazan iyi şeyleri yapmağı da hatırlatırlar. Fakat bunları yaparken nefiste ucb (kendini ve işlerini beğenme), riya (gösteriş) yaptırarak veya farzın kaçırılmasına sebeb olarak ins anın günaha girmesine sebeb olur. (Abdülgafûr-i Larî) Tekebbür yani kendini büyük görmek kötü huylardandır. Vaktiyle iblîs de öyle tekebbür etti. Meleklere adem aleyhisselama karşı secde etmeleri emrolununca, toprağa karşı niçin secde edeyim? Ben ondan daha üstünüm. Beni ateşten, onu çamurdan yarattın d iyerek Rabbine karşı geldi. İblîs ateşin alevini, latîfliğini ve ışık yaydığını görünce onu sudan ve topraktan üstün sandı. Halbuki üstünlük, kendini üstün görmekte değil tevazû göstermektedir. (M. Hadimî) İblisin rahat, sevinçli oturduğunu, kimseyi aldatmakla uğraşmadığını gören bir zat; "Niçin insanları aldatmıyorsun, boş oturuyorsun?" dedikte, İblis; "Bu zamanın kötü din adamları, benim işimi çok güzel yapıyorlar, insanları aldatmak için bana iş bır akmıyorlar" demiştir. (İmam-ı Rabbanî)
