HURÛFÎLİK: Acem yahûdisi Fadlullah-ı Hurûfî'nin v.796 (m. 1393) kurduğu bozuk yol. Küfür ve sapık inançları sebebiyle Timur'un oğlu Mîranşah tarafından öldürülmüştür. Hurûfîlerin temel inanış ve fikirleri özetle şöyledir: Fadlullah-ı Hurûfî'ye tanrı derler. Namazı bir kere kılmak, orucu ömründe bir gün tutmak farzdır. Gusl edip de vücûdunuzu hırpalamayınız derler. Hazret-i Ali'nin sözleri diyerek uydurdukları Hutb et-ül-Beyan ve başka kitaplarında hadîsler düzerek "Ali'yi sevenlere günah zarar vermez. İbadete lüzûm yoktur, haramlar helaldir" derler. Baba ve dede adı verilen hurûfî ileri gelenleri, papazlar gibi günah çıkarırlar. (Tokatlı İshak Efendi) Hurûfîliğin kurucusu olan Fadlullah-ı Hurûfî, nokta ilmi diye bir şey uydurdu. "Bu iş mübahtır, nokta çift geldi. Falan şey haramdır, nokta tek geldi" gibi sözlerle insanları kandırmaya çalıştı. Harflere bazı manalar vererek bir takım işaretlerle, an laşılmayan şeylerle dolu olan Cavidan adındaki kitabını yazdı. Önce peygamberlik, sonra da tanrılık iddiasında bulundu. Bütün dinleri inkar edip, İslamiyet'le alay etti. Haramlara mübah, nefsin arzularına serbesttir dediği için Hurûfîlik cahil ve kötü insanlar arasında yayıldı. (Tokatlı İshak Efendi) Fadlullah-ı Hurûfî'nin öldürülmesinden sonra, yardımcılarından Aliyyül-a'la adlı birisi Anadolu'ya gelerek bir Bektaşî tekkesine girdi. Hurûfîliğe ait bozuk fikirleri gizlice yayıp cahilleri aldattı. Hacı Bektaş-ı Velî'nin yoludur diyerek haramlara m übah ve nefsin arzularına serbesttir dedi. İnsanları aldatabilmek için kendisine Bektaşî diyerek, Hûrûfîliği yaydı. ZamanlaOsmanlı Devleti'nin Yeniçeri ordusuna da sızan Hûrûfîler, zaman zaman yeniçerileri isyana teşvik ederek fitneler çıkarıp büyük karışıklıklara sebeb oldular. (Tokatlı İshak Efendi)
