Horasan, Anadolu ve Balkanlar’da İslamiyet’in Yayılması

Horasan, Anadolu ve Balkanlar’da İslamiyet’in Yayılması

Tasavvuf, 7. yüzyıldan itibaren her an Allah Teala'nın birlikte olma ve gafletten sakınma amacıyla ortaya çıkan bir akımdır.10 Tasavvuf ehli olan derviş, sufi ve erenler İslamiyet'in Horosan, Anadolu ve Balkanlar'da yayılmasında, özellikle sayıca çok kalabalık bir kesimi
oluşturan göçebe Türklerin İslamlaşmasında etkili rolları vardır. Sınır boylarında ve stratejik mevkilerde bulunan askerî amaçlı sağlam yapılar olan ribatlar, İslamiyet'in Maveraünnehir ve Horosan'da güç kazanmasından sonra yeni bir işlev kazandı. Askeri eğitim ve hazırlıkların yerini zikir ve dinî eğitim aldı. Ribatlar giderek birer tekke ve zaviyeye dönüşerek derviş, sufi ve eren adı verilen mutasavvıflar için İslam’ı yayma faaliyetlerinin merkezî olmuştur. Ticaret yolları üzerinde inşa edilen ribatlar da, İslamlaşmanın
tamamlanmasından sonra kervanların yol güvenliğini ve konaklama ihtiyaçlarını sağlamaya yönelik birer kervansaray olarak hizmet vermeye başladılar. Böylelikle Hakk'a davet yanında halka hizmeti de görev olarak üstlendiler. Tekke, zaviye ve kervansaraylarda bulunan mutasavvıflar sayesinde Türkler İslamiyet'i kabul etmekle kalmayıp, İslam'a hizmet için askerî, sosyal, dinî ve
fikrî her alanda etkin faaliyet bulundu.