Hayvanlar Sağlığımız İçin Faydalı mı? Çoğu hayvan sahibi bir evcil hayvana sahip olmanın kendilerini daha iyi hissettirdiğini dile getirse de kısa yoldan böyle bir yargıya varmak zor. Bu konudaki çalışmaların sadece bir kısmında evcil hayvan sahiplerinin diğer insanlardan daha mutlu olduğu yönünde bulgular elde edilmiş. Pennsylvania Üniversitesi’nden Erika Firedmann’ın 1980- 1992 yılları arasında yaptığı araştırmada ise hayvan sahiplerinin kalp krizi sonrasında bir yıl hayatta kalmasının diğer insanlara göre daha olası olduğu görülmüş. Ancak bu tür araştırmaların sonuçlarının yorumlanması pek kolay değil. Çünkü hayvan sahibi olan insanların diğer insanlardan farklı ortak özellikleri olabilir ve bu durumda hayvan sahibi olmanın bir etmen olarak değerlendirilmesi çok sağlıklı olmayabilir. Araştırmacıların ev hayvanlarının sağlığa olan etkisini daha iyi anlayabilmek için ev hayvanı olmayan rastgele bir grup insana ev hayvanı edindirip ev hayvanı olmayan insanlarla karşılaştırmalar yapması gerekiyor. Buffalo Üniversitesi’nden Psikolog Karen Allen’ın Santa Barbara’daki California Üniversitesi’nden psikolog James Blascovich ile yaptığı araştırmada katılımcılar stresli bir görevi yerine getirirken (örneğin zor bir aritmetik sorusuyla uğraşırken) en sevdikleri ev hayvanları yanlarındaysa tansiyonlarında ani yükselme olmadığı görüldü. Yanlarında bir arkadaşları olduğunda ise aynı etki görülmedi. Bu deneye ek olarak araştırmacılar stresli bir hayat yaşayan, yüksek tansiyon hastası borsacıların rastgele bir kısmına bir kedi ya da köpek edindirdiğinde bu kişilerin diğerlerine göre daha düşük tansiyonlu olduğu gözlemlendi. Bu sonuçlar ev hayvanı edinmenin stresi azalttığını ve tansiyonu düşürdüğünü düşündürüyor, ancak örneğin bunun nedeni ya da tercih edilen başka bir uyaranın aynı etkiyi oluşturup oluşturmayacağı hakkında fikir vermiyor. Dolayısıyla deneylerde gözlemlenen bu tür etkilerin yorumlanması hiç de kolay değil. Evcil hayvanların sağlığa olan etkileriyle ilgili daha tartışmalı olan konu ise hayvan destekli tedavilerin (HDT) işe yarayıp yaramadığı. HDT bir hayvanın doğrudan tedavi amacıyla ya da var olan başka bir tedaviye destek amacıyla kullanılması olarak tanımlanıyor. Atlar, köpekler, kediler, tavşanlar, kuşlar, balıklar, bazı kemirgenler ve yunusların da dâhil olduğu pek çok hayvan HDT amacıyla kullanılıyor. HDT’nin kullanıldığı psikolojik sorunlar da çok çeşitli. Şizofreni, klinik depresyon, kaygı bozuklukları, yeme bozuklukları, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozuklukları, otizm ve kimi gelişim bozuklukları bunlar arasında. HDT büyük ölçüde 1960’larda Yeshiva Üniversitesi’nde çocuk psikoloğu olan Boris Levinson tarafından gündeme getirilmiş. Levinson, sorunlu ve sosyal olarak dışlanmış çocukların Levinson’un köpeği Jingles ortamda olduğu zaman tedavi konusunda daha hevesli olduğunu gözlemlemiş. Hayvanlar Sağlığımız İçin Faydalı mı?HDT’nin etkileri söz konusu olduğunda, hayvanların eğlence ve tedavi amacıyla kullanılması arasında ayırım yapmak gerekiyor. Hayvanların insanların iyi vakit geçirmesine ve geçici olarak daha mutlu hissetmesine yardımcı olduğuna pek kimse itiraz etmiyor. Ancak HDT’nin işe yaradığının gösterilmesi için hayvanların insanların psikolojik sağlığı üzerinde kalıcı bir iyileşme sağladığının anlaşılması gerekiyor. HDT’de en yaygın kullanılan hayvanlar yunuslar. Yunuslar daha çok çocuklarda otizm ve başka bazı gelişim bozukluklarının tedavisinde kullanılıyor. Yunus merkezleri yunusların kullanıldığı tedavilerin etkinliği konusunda genellikle çok iddialı beyanlarda bulunuyor. Araştırmacılar Scott O. Lillienfeld ve Lori Marino yunusların kullanıldığı tedaviler konusundaki araştırmaların sonuçlarını ele alan iki değerlendirme makalesi üzerindeki incelemeleri sonunda, bu tedavilerin etkinliği konusunda yeterince kanıt bulunmadığı sonucuna vardı. Araştırmaların bir kısmında çocuklarda bazı psikolojik ölçütler açısından gelişme görüldüyse de bu etkilerin yunusların kullanılmasından mı kaynaklandığı yoksa sadece zamanla mı oluştuğu net olarak anlaşılamıyor. Bir kısmında ise etkilerin ruh halindeki geçici iyileşmeleri mi yoksa semptomların kalıcı olarak yok edilmesini mi gösterdiği belirsiz.Hayvanlar Sağlığımız İçin Faydalı mı? Sonuç olarak HDT’nin etkinliği konusunda bilimsel literatürde yeterince destekleyici bilgi yok.
