Çanakkale savaşının en önemli sonuçları

Çanakkale Zaferinin önemli sonuçları nelerdir

1. Savaşın başından beri tarafsızlığını koruyan Bulgaristan, ittifak devletleri safına geçti. Böylece Osmanlı Devleti’ne karadan Alman yardımının gelmesi için gerekli yol açılmış oldu.

2. Yunanistan henüz daha itilaf devletleri safında olmamakla beraber, yaklaşan Bulgar tehlikesi nedeniyle müttefik devletlerine Selanik’i üs olarak verdi. Bu iş birliği, Kurtuluş Savaşı’na kadar gidecek bir ortaklığı başlatıyordu.

3. 9 Ekim’de Alman ve Avusturya ordularının kuzeyden, Bulgar ordularının da doğudan saldırısıyla, Belgrad düştü, Sırbistan zor durumda kaldı.

4. Askeri malzeme yardımı alamayan, ekonomisinin dayandığı ürünlerinin çoğunu da boğazlar üzerinden satarken, boğazlardan geçişi imkânsızlaşan Rusya’daki, çarlık rejimi, Bolşevik Devrimi ile yıkıldı. Rusya batı Avrupa’dan uzaklaştı. Bolşevikler, savaş sırasında itilaf devletleri ile yapılan gizli anlaşmaları açıklayınca, Türkler toprakları ile ilgili planların farkına daha iyi vardı.

5. 7–8 Kasım 1917’deki Bolşevik Devrimi ile Rusya savaştan çekilince, Osmanlı, Rus işgali altındaki topraklarını kurtardı.

6. Emperyalist güçlere karşı mücadeleye başlayan Rusya ile 1919’dan sonra yine aynı güçlere karşı var olma savaşı verecek olan Türkiye arasında yakınlaşmalar oldu.

7. Amerika, Rusya’nın savaştan çekilmesi ve yeni Rusya rejiminin tehlikesine karşı batı Avrupa ile ilgilenmek ve destek olmak zorunda kaldı.

8. Hindistan’daki Müslüman halk, İngiltere ile Osmanlı arasındaki savaşa katılmak istemese de, ücretli olarak askerlik mesleğini yapmak fakir halkın bir kısmına cazip geldi. Savaş sonunda ise, o zamana kadar birbirlerini sevmeyen Müslüman ve Hindu toplulukları tek bir ağızdan, özgürlük isteklerini dile getirmeye başlamışlardı.

9. İngiltere’nin kışkırtması ile Osmanlı’ya karşı ayaklanmanın arifesinde olan Arapların, savaşı Osmanlı’nın kazanması üzerine beklemeye devam etmeleri sonucu, ayaklanma 1 sene ertelendi.

10. Sömürgelerden Avustralya ve Yeni Zellanda halkları, “biz ne için ve kimin için savaştık” sorularını kendilerine sorup cevapladıkça, ana kıtamız dedikleri İngiltere’nin amaçları ve centilmence savaşan Türkleri barbar tanıtmalarında olduğu gibi İngiliz oyunlarını anlamaya başlamışlardı.

11. Rusya’ya yardım karşılığında insan gücünden yararlanmayı düşünen İngiltere hükümeti, bu gerçekleşmeyip Rusya çökünce, zorunlu askerlik yasası çıkarmaya çalıştı. İtirazları önlemek için sendikalar ve İrlandalılar gibi kesimlere ayrıcalıklar tanımak zorunda kaldı. Fransa da batı cephesinde etkisizleşince, cepheyi kendi göğüslemek zorunda kalmış ve 400.000 kayıpla geri çekilmişti. Savaştan önce 4 milyar İngiliz lirasını borç olarak dünya ülkelerine veren İngiltere, savaşta Amerikan’ın devreye girmesiyle çökmekten kurtulmuş, savaş sonunda 2 milyar İngiliz lirası borcu olan bir ülke konumuna gelmişti.

12. Ekonomisini sanayi ürünü ve kömür ihracatı ile yürüten İngiltere, savaş uzayınca mal sattığı ülkelerin kendi üretim tesislerini kurmasına ve 3-4 sene önce kendine bağladığı ülkelerin, karşısına rakip olarak çıkmasına engel olamadı.

13. Dünya deniz ticaretinin yarısını elinde bulunduran ve zenginliğini de bu üstünlüğü ile sağlayan İngiltere, denizlerdeki hâkimiyetini Amerikan ve Japon ticaret filolarına kaptırdı.

14. Savaş sonunda tahrip edilmiş kenti olmadığından ve ürettiği malları alacak ülkeleri de azaldığından İngiltere’de, işsizlik büyük bir sorun haline geldi.

15. Fransa’da da durum farklı değildi. Savaşın uzaması, Fransa’da asker ve işçi gruplarının ayaklanmalarına neden olmuş, Fransa, Almanlar karşısında İngiliz desteğine rağmen ayakta duramamıştı.

16. İtalya’da ise en büyük sorun ekmek kıtlığıydı. Sokak kavgaları ve ekmek satan yerlerin yağmalanması, tabiî ki Rusya’dan gelmeyen buğdaylar yüzünden yaşanmıştı.

17. Çanakkale muharebelerinin bir başka ilginç tarafı da, bu günkü İsrail Devleti’nin kurulmasında etken bir rol almış olduğudur. Nitekim Siyonist liderlerinden Vladimir Eugeueniç, Gelibolu’daki “gönüllü Yahudi Birliğinin Hikayesi” adlı eserinde, konuyu açıkça şöyle dile getirmektedir “Gelibolu’ya yolladığımız 600 kadar gönüllü Yahudi askerlerinin savaşlar sırasında gösterdiği üstün çaba ve başarı, davamızın dünyaya tanıtılması ve dikkate alınması bakımından çok yararlı olmuştur.” Gerçekten Birinci Dünya Savaşı henüz sona ermemişken, 2 Kasım 1917’de benimsenen “Balfour Bildirisi”, bu günkü İsrail’in kurulmasında etken olması açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir.

18. Bizim açımızdan ise, Çanakkale Savaşları’nda kaybedilen gençlerin yanı sıra öğretmen ve doktor gibi okuyup yetişmiş nesillerin eksikliği de onarılamaz yaralar açmıştı. Ülkenin gelişmesi 20-30 yıl gibi seneler ile ifade edilemeyecek şekilde zarar görmüş, geriye gitmişti.

19. Çanakkale Savaşları ve devamındaki cepheleri ile Türk milleti, din kardeşlerinin dahi kendilerine menfaatleri doğrultusunda silah doğrultabileceklerini görmüştü. Diğer cephelerden farklı olarak yok olmaktan kurtulmak için verdikleri bu savaş ile, milliyetçilik duyguları yoğunlaşmış, ülkeyi kurtuluş savaşı ile baştan yaratacak kadro bu savaş ile birbirini tanımak fırsatını bulmuştu. Elde kalan son topraklar olması sebebiyle, halkın Anadolu’ya bağlılığı artmıştı.

20. Halk moral bulmuş da olsa, kaybolan askeri güç neticesinde İngiltere’ye karşı Irak ve Suriye cephelerinde yenilgiler oldu.

21. Osmanlı’da yerli sanayi ve tarıma talep ve teşvik arttı, Ulusal Ekonomi Bakanlığı, adını Milli İktisat Vekâleti olarak değiştirdi. Şirket hesaplarının tutulması ve yazışmalarda Türkçe şartı getirmek gibi milliyetçi yasalar çıktı