Çanakkale savaşları deniz muharebeleri hakkında bilgi Çanakkale Savaşı Deniz Muharebeleri (03 Kasım 1914-18 Mart 1915) a-) Çanakkale Boğazı’ndaki Muharebeler (03 Kasım 1914-18 Mart 1915) Rusların 1 Kasım 1914’te Kafkaslar’dan taarruza geçmesi üzerine İngiltere Deniz Bakanlığı’nın emri ile İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan Birleşik Filo 3 Kasım 1914’te Çanakkale Boğazı’nın giriş tahkimatını on yedi dakika süren bir bombardımana tabi tutmuştur.Bu bombardıman sırasında Seddülbahir Kalesi’nde bulunan tabyanın cephaneliği isabet almış, ve 5’i subay 71 asker şehit olmuş, 2’si subay 21 askerde yaralanmıştır. Bombardıman, bir sonuç alma amaçlı olmasa da bir gösteri, bir tehdit, bundan da öte Osmanlı Devleti’ne karşı bir savaş ilanı anlamı taşımıştır. Bu tarihten sonra Birleşik Filo, 19 Şubat 1915 tarihine kadar Boğaz’a karşı müşterek ve etkili bir taarruzda bulunmamıştır. 28 Ocak 1915’te İngiliz Savaş Kabinesi, Çanakkale Boğazı’nın yalnızca deniz gücüyle zorlanarak geçilmesi kararını almıştır. (1) İlk İngiliz filosu Çanakkale Boğazı’nı kolaylıkla geçip İstanbul’a varacağını hesap ederek ve kendinden emin bir tavırla 19 Şubat 1915’te saldırıya geçti, Türk tabyaları bombaladı. (2) 25 Şubat 1915’te gerçekleştirilen ikinci saldırıda, hedef alınan tabyalar susturulmuş ve Boğazı geçmek için yapılacak asıl taarruzun hazırlık evresi başlamıştır. Birleşik Filonun, 19 Şubat-18 Mart 1915 tarihleri arasında aralıklarla sürdürdüğü bu etkinliklerin sayısal toplamı 35’i bulmaktadır. (3) b-) 18 Mart 1915 Deniz Muharebesi ve Denizdeki Çarpışmalar 18 Mart 1915’te, 14’ü İngiliz, 4’ü Fransız olmak üzere 18 zırhlı muharebe gemisi, birçok kruvazör, muhrip, mayın tarama ve diğer yardımcı gemilerden oluşan Birleşik Filo, Çanakkale Boğazı’nı geçmeye kalkışarak Türk tabyalarını yoğun ateş altına almıştır. Bu ateş altında büyük bir kahramanlık örneği sergileyen Türk topçusu, Birleşik Filonun baskısına direnerek karşılık vermiştir. Saat 14.00’te Anadolu Hamidiye Tabyasınca ateş altına alınan Bouvet, hafif bir dumanla birlikte yan yatmaya başlamış ve üç dakika sonra 603 kişilik mürettebatıyla birlikte batmıştır. 16.30’da iskele yönüne yatan Irresistible, şiddetli ateş altına alınmıştır. Akıntıyla önce Karanlık Liman ve sonra Dardanos Bataryası doğrultusunda sürüklenen gemi, saat 19.30’da batmıştır. Irresistible’nin yanına gelmekte olan Ocean’da isabet almış, akıntıyla Morto Körfezi’ne girmiş ve saat 22.30’da batmıştır. Inflexible, Suffren, Agamemnon ve Gaulois savaş gemileri de ağır yara alarak muharebe edemez duruma gelmiştir. (4) Müstahkem Mevkii Komutanı Cevat Paşa’nın da görevlendirilmesiyle Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey komutasındaki Nusret Mayın Gemisi 7/8 Mart gece yarısından az sonra göreve çıkıyordu. Müstahkem Mevkii Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi (Akpınar) Bey’de Nusret Mayın gemisindeydi. (5) 18 Mart 1915’te gerçekleşen muharebede Türk topçusunun başarılı atışları ve Nusret Mayın Gemisi’nin Boğaz’a döşediği mayınların verdiği tahribat sonucunda, Birleşik Filo savaş gücünün üçte birini yitirmiş ve deniz harekâtı, İtilaf kuvvetleri adına ağır bir yenilgiyle son bulmuştur. (6) “Nusret’in döşediği mayınlar, gerek savaşın devamı gerekse dünyanın geleceği bakımından, diğer bütün çabalardan daha kesin sonuçlu olmuştur…” (7) Osmanlı Donanması, Çanakkale Kara Muharebeleri süresince Boğaz’da yeni mayın engelleri teşkil etmek, çıkarma mevkilerini bombardıman etmek, İtilaf kuvvetlerinin lojistik ulaşımına ve gemilerine zarar vermek ve Marmara’daki deniz ulaşımını İngiliz ve Fransız denizaltılarına karşı korumak görevlerini başarıyla yerine getirmiştir. Osmanlı donanmasına ait Kıdemli Yüzbaşı Ali Rıza Bey komutasındaki Sultanhisar Torpido Botu, Boğazı geçerek Marmara’ya girmeyi başaran Avustralya’ya ait AE-2 denizaltısını 30 Nisan 1915’te batırmış ve personelini de esir almıştır. Morto Koyu’nda bulunduğu mevkiden Türk mevzilerine top ateşi açarak büyük zararlar vermekte olan İngiliz Goliath zırhlısı, Osmanlı donanmasına ait Kıdemli Yüzbaşı Ahmet Saffet Bey komutasındaki Muavenet-i Milliye torpido muhribi tarafından 13 Mayıs 1915 gecesi batırılmıştır. (8) (1) T.S.K (Çanakale Destanı kitapçığı) (2) Kamran İnan, Dış Politika, İstanbul 1999, s.13 (3) T.S.K (Çanakale Destanı kitapçığı) (4) T.S.K (Çanakale Destanı kitapçığı) (5) Erhan Metin, Sözün Bittiği Yer Çanakkale, Mart 2008, s. 38-39 (6) T.S.K (Çanakale Destanı kitapçığı) (7) İngiltere Denizcilik Bakanı Sir Winston Churchill (8) T.S.K (Çanakale Destanı kitapçığı)
