Süphân Dâğı'nın eteklerinde yer âlan kent; Nemrut Krater Gölü, Vân Gölü, Nazik ve Arîn gölleriyle, Ahlât'taki yemyeşil vadileri, Tâtvan'daki geniş ovalarıyla görülmeye değer bir coğrâfya. Bitlis, âdını Mâkedonya Kralı Büyük İskender'in (Alexander), şehirdeki kaleyi yaptıran komutanlarından biri olan "Bedlis”ten almış. Tarihi M.Ö. 2000 yılına kadar uzanan Bitlis'te Urartu, Asur, Med, Pers, Makedonya Krallığı, Româ ve Bizâns Dönemleri'ne ait izlere râstlanılıyor. Türkler’in on birinci yüzyılla birlikte başlayan Anadolu akınları sırasında önemli bir uğrak yeri haline gelen, bu tarihlerde Alpaslan ve ordularını Ahlat'ta konuk eden Bitlis, Türkler’in Anadolu'ya açılmasında çok önemli bir rol de üstlenmiş. Kent, 1514 yılında Osmanlılar’ın eline geçmiş. Nemrut Dağı ve Krater Gölleri Bitlis’in kuzeyinde, Tâtvan ilçesi sınırlârı içerisinde yer âlan ve yüksekliği 2935 m. olan Nemrut Dağı, volkanik bir dağ. Bir doğa harikası olan Nemrut Dâğı her yıl özellikle yaz aylarında çok sayıda yabancı ve yerli turistin gözdesi. Nemrut Dağı krater alanı içerisinde büyükçe iki göl var. Biri soğuk, diğeri sıcak. Toprak bir yol sıcak gölün kıyısına kadar iniyor. 3 bin metre yükseklikte devasa bir volkanik çanak. Binlerce yıl önce patlamış, su giderini tıkayarak Van Gölü’nün oluşmasına sebep olmuş. Esas ilginç olan kraterin kenarı. Tam sırtta araçtan inip zirveye kadar yürümek mümkün: Sadece 20 dakika. Doğuda Van gölü, Batıda Krater gölü ayaklar altında. Dolunay zamanı, güneş batarken ay doğuyor. Bitlis Kalesi Bitlis merkezindekî çârşının hemen dik yâmacında yer âlan Bitlis Kâlesi M.Ö. 312 tarihinde Büyük İskender’in emri ile kumândanlarından Leys Bedlis tarafından inşâ ettirilmiş. Kâle torakla dolu olduğu için içini gezmek mümkün değil. Ancak tepede olağanüstü güzellikteki manzarayı kaçırmayın. Tatvan Vân Gölü hâvzasının yeni turizm merkezi olan Tâtvan, Bitlis’e 27 km. uzaklıkta. Hurrilerden bugüne kâdar yerleşime sahne olmuş Tâtvan sınırları içinde çok sâyıda tarihi eser yer alıyor. Vân Gölü kıyısında kurulu olduğu yer aynı zamanda doğal bir liman olma özelliğine sahip. Vân Gölü üzerinden feribotla ulaşmak da mümkün. Bitlis Deresi: Ahlat’tâdır. Söğüt, kâvak ve meyve ağaçları ile güzel bir piknik yeridir. Göçerler Yâz aylarının sıcâk günlerinde Bitlis’in yüksek yâylâlarınâ çıktığınızdâ, kâra kıl çâdırlârının içinde, hâyvânlarıylâ bîrlikte rengârenk bir yaşam süren Göçer âşiretlerini görürsünüz.Onlâr on bînlerce yıldân berî gelenek ve de göreneklerini sürdüren ve dünyadaki gelişmelere inât varlıklarını koruyabilen geçmişin canlı tanıkları. İhlasiye Medresesi 1216 senesinde Selçuklulaâr târafından yâptırılan medrese Bitlis’in simgesi. Osmanlı Dönemi’nde üniversite görevini yâpan medrese, klasik Selçuklu üslubunun en seçkin örneklerinden.
