Birinci meşrutiyet konu özeti Osmanlı devletinde 23 Aralık 1876'da başlayıp 13 Şubat 1978'de sona eren yeni yönetim düzeninin geçerli olduğu dönemi belirten tarih terimi. Jöntürkler'in Paris'te yayınlayarak gizlice Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaydıkları, eşitlik, özgürlük, adalet, insan hakları konularını işleyen, yönetimin mutlakiyetten meşrutiyete dönüştürülmesi gerektiğini ileri süren bildirinin, İstanbul'daki aydınlar, subaylar ve bazı devlet adamları tarafınadan benimsenmesinden sonra, imparatorluğun çöküş sürecinin hızlanmasından sorumlu tutulan Abdulaziz'in tahtan indirilerek yerine Murat V'in geçirilmesi de, yeni padişahın akıl ve ruh bozukluğundan ötürü işe yaramayınca, nazırlar aralarında tahta yeni bir değişiklik yapılmasında görüş birliğine varmışlardı. Sadrazam Rüştü Paşa ile Mithat Paşa'nın Abdülhamit II'yle annesinin Nişantaşı'ndaki konağında yapılan görüşmede, Abdülhamit ll meşrutiyetin hemen ilan edileceğine söz verince, tahta çıkarıldı (31 Ağustos 1876) ve 23 Aralık 1876'da, ana taslağı Mithat Paşa tarafından hazırlanan, bir Osmanlı padişahının kendi uyruklarına karşı yetkilerini sınırlayan ilk belge olan Kanunuesasi'yi ilan ederek Birinvi Meşrutiyet'i başlatmış oldu. İlk Mebusan Meclisi'nin seçimi için imparatorluk, sancaklar temel alınarak 29 büyük bölgeye ayrıldıktan sonra, her 50 000 erkek için milletvekili hesabıyla 120'ye yakın milletvekili seçilerek, Mebusan Meclisi 19 Mart 1877'de Dolmabahçe Sarayı'nda törenle açıldı. Ayasofya yakınında, eski Darülfünun'da çalışmaya başlayan Mebusan Meclisi o sırada Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na savaş açması üstüne oybirliğiyle, savaşa savaşla karşılık verilmesi kararı alındı. 28 Haziran'da normal süresinden 10 gün kadar fazla çalışmış olan Meclis, çalışmalarını tamamladı. 13 Aralık1877'de başlayan ikinci dönem sırasında, milletvekilleri yasa tasarılarını incelemekten çok, Rusya'yla savaşın yönetilme biçimini görüşmeye ve savaş araç-gereçleriyle yüklü Mersin gemisinin Karadeniz'de Rus gemileri tarafından yakalanıp götürülmesinden Abdülhmit ll'yi sorumlu tutmaya başladılar. Abdülhamit ll'nin sadrazamlığa Ahmet Vefik Paşa'yı getirmesinin meclis üyeleri tarafından Kanunuesasi'ye aykırı bulunması hemen ardından da Rus birliklerinin Ayastafanos'a (Yeşilköy) doğru yürüyüşe geçmeleri üstüne, Yıldız'da 13 kişilik bir olağanüstü meclis toplayan Abdülhamit ll, ertesi gün (13 Şubat 1878) Genel Meclis toplantısında meclisin kapatılmasıyla ilgili buyruğunu okuttu ve meclisin o gün dağılıp, sonraki günlerde milletvekillerinden bazılarının İstanbul'dan sürülmeleriyle, Birinci Meşrutiyet sona ermiş, mutlakiyet yönetimi yeniden yürürlüğe girmiş oldu.
