Birgivi Hayatı Hakkında Bilgi

Birgivi Kimdir Hayatı

Osmanlı alimlerinin meşhurlarından, büyük velî. Adı Muhammed, babasınınki Ali'dir. Lakabı Zeynüddîn'dir. 1521 (H.929) yılında Balıkesir'de dünyaya geldi. 1573 (H.981)de Birgi'de vefat etti. İlimdeki yüksek mertebesinden dolayı İmam-ı Birgivi adıyla meşhur olup, Türk alimlerinin baş tacıdır. Hanefî mezhebinden olup, asrının en şanlı alimlerinden idi.

İmam-ı Birgivî'nin babası alim bir zat olup, müderris idi. Önce babasından ilim öğrendi. Babasının derslerinde yetişip, akranlarını geçti. Sonra yüksek ilimleri öğrenmek üzere İstanbul'a gitti. İstanbul'da bulunan meşhûr Semaniyye Medresesi müderrislerinden Ahîzade Mehmed Efendiden, sonra da Kadıasker Abdürrahman Efendiden kurs aldı. Büyük bir şevk ve de gayretle ilim öğrenip, Semaniyye Medresesinden mezun oldu.
Aydın bir başarı ile icazet imtihanını vererek, müderrislik rütbesini kazandı. Ardından bir müddet İstanbul medreselerinde müderrislik yaptı. Bu vazîfesi sırasında Bayramiyye tarîkatının şeyhlerinden olan Abdürrahman Karamanî'ye talebe olup, onun sohbetlerinde bulunarak tasavvufta yetişti. Daha sonra hocalarından Abdürrahman Efendinin vasıtasıyla Edirne'de Kassam-ı Askerî (Mîras taksîm eden kadılık) vazîfesi yaptı. Bir dönem sonra bu işten de ayrıldı. Sonra uzlete çekilmek yani dünya işlerini tamamen bırakmak istemişse de, tasavvufta hocası Abdürrahman Karamanî'nin ısrarı üzerine ders ve vaaz vermeye devam etti. İkinci Selîm Hanın hocası Ataullah Efendi, Birgivî'nin ilimdeki kudretini takdir ederek kendisini, Birgi'de yaptırdığı medresenin müderrisliğine atama etti. Bundan sonra orada, talebe yetiştirmek, vaaz vermek ve kitap yazmakla ömrünü geçirip, büyük hizmetler yaptı. Yaşadığı bu yere nisbetle "Birgivî" adıyla meşhur oldu.

Haramlardan sakınmanın önemini dahası dünyanın fanîliğini çok iyi anladığından, dînin emirlerini asla ödün vermeden açıklardı. Zamanın alimleriyle, yazılı ve de sözlü pek çok münazaralara girerdi. Hak bildiğini, ilmî delilleri ile söylemekten hiç çekinmezdi. Birgi'den İstanbul'a gelerek, Sadrazam Mehmed Paşaya nasîhatte bulunmuştur.
Mal büyük bir nîmettir. Malı israf, Yüce Allah’ın nimetini hor görmek, nimete kıymet vermemek, nimeti elden kaçırmak, kısaca küfran-ı nimet etmek, kısaca şükür etmemek olur. Bu ise, nîmeti verenin düşman muamelesi yapmasına, azarlamasına ve azab etmesine sebep olacak büyük bir suçtur. Nîmetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şükür edilince ve hakkı gözetilince elde kalır ve artar. Cenab-ı Allah, İbrahim sûresi, 7. ayetinde mealen; "Şükür ederseniz, verdiğim nîmetleri elbette arttırırım." buyuruyor.

İsraf çok kötü bir huydur. Çirkinliği meydandadır. Kalbi, durmayıp karartan, kemiren, kritik bir hastalıktır. Tedavisi çetin güçtür. Bu sıfat kalbi kaplamadan önce, gidermek ve bu felaketten kurtulmak için bütün ilaçlarına baş vurup uğraşmalıdır. Kurtarması için, Cenab-ı Allah’a yalvarmalı, dua etmelidir. Allahu Teala, çalışana, her güçlüğü kolaylaştırır. O, sığınılacak, güvenilecek, tek yardımcı ve kurtarıcıdır.

(Tasavvuf nedir?) diye sorulunca buyurdu ki:

"Tasavvuf; kalbi kötü huylardan temizlemek ve iyi huylar ile doldurmak demektir. Kalbi ıslah etmek, her şeyden daha önemlidir. Çünkü kalp, bedende emrine itaat edilen ve her hükmü yerine getirilen bir hükümdar gibidir. Vücûddaki uzuvlar onun emri altındaki hizmetçilerdir. Bunun için Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurdu ki: "İnsanın bedeninde bir et parçası vardır. Bu iyi olursa, bütün uzuvlar iyi olur. Bu kötü olursa, bütün organlar çürük olur. Bu (et parçası) kalbdir." Yani bu yürek denilen, et parçasındaki gönüldür. Bunun iyi olması, kötü ahlaktan temizlenip iyi ahlak ile süslenmek demektir.

"İmam-ı Birgivî hazretleri, kıymetli eserler yazmış olup, en meşhûr eserleri şunlardır:
1-Tarîkat-ı Muhammediyye: Arapça kıymetli bir eser olup, Ehl-i sünnet alimleri arasında büyük bir îtibar görmüştür. Birçok alim tarafından şerhedilmiştir.
2-Vasıyetname, Birgivî Vasıyetnamesi adıyla meşhûr olmuştur. Asırlardan beri okuna gelmiş, çok çok kıymetli ve faydalı bir eserdir.
3-Zuhr-ul-Müteehhilîn: Bu eseri, kadınların hayz hallerini bildiren bir kitap olup, çok kıymetlidir. Bu şerh, İhlas Vakfı tarafından bastırılmıştır.
4- Ravdat-ül-Cennat fî Usûl-il-Îtikad,
5-Risaletün fî beyanı Rusûm-il-Mesahif-il-Osmaniyye,
6-Şerhu el-Hadîs-ül-Erbe'în,
7-Etfal-ül-Müslimîn,
8-Ziyaret-ül-Kubûr,
9-Nûr-ul-Ahya,
10-Cila-ül-Kulûb,
11-Muaddil-üs-Salat,
12-Îkaz-ün-Naimîn,
13-Ed-Dürr-ül-Yetîm fî İlm-it-Tecvîd,
14-Haşiye-i Hidaye,
15-İmtihan-ül-Ezkiya,

İmam-ı Birgivinin toplam 52 eserinin olduğu bilinmektedir.