Adetullah Nedir? İslamda adetullah kavramı

Adetullah Ne Demektir?
Adetullah: Hak Teala’nın kainatta daima var olagelen, değişmeyen tanzîmi.

ADETULLAH KELİMESİNE ÖRNEK

İnsanı îman ile mükellef kılan ve onu bu maksad ile dünyaya gönderen Cenab-ı Hak, beşerin içinde yaşadığı alemi de adetullah denilen birtakım ilahî kanun ve kaidelere tabî kılmıştır. Mesela, Güneş’in doğup batması; gündüz ve gecenin birbirini takip etmesindeki intizam gibi… İlahî tayinle olan bu gibi hususlar, asla değişmez ve değiştirilemezler. Aslında sihir ve manyetizma gibi harikulade hadiseler de, adetullah dediğimiz kanunlardan bir kısmının kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu alemdeki ahenk, adetullahın istikrarına bağlıdır.

İlahî Kanun (Kanun-i İlahî): Cenab-ı Hakk’ın peygamberleri ve kitapları vasıtasıyla kullarının uymak zorunda olduğunu bildirdiği İlahî emir ve yasaklar demektir.

*****

“Geçmiş kavimlerin akıbetlerine bakmazlar mı?”(Muhammed, 10) buyurarak da tarihe dikkat çeker. Böylece biz kullarını her vesîleyle tefekküre davet edip kainata hakim olan ilahî kanunları ve bu kanunların tecellî şartları demek olan “adetullah”ı kavramamızı ister.

Yine Rabbimiz, insanın kainatı boş ve kavrayışsız bir nazarla değil; hikmeti idrak edecek bir dirayet ve basîretle müşahede etmesi lazım geldiğini ifade eder. Kur’an-ı Kerîm’de ilahî nîmetleri zikrettikten sonra, defalarca; “Ey bakış, görüş (idrak) sahipleri!..”(al-i İmran, 13; en-Nûr, 44; el-Haşr, 2) diye hitab eder.

*****

Her canlı için takdîr edilmiş olan bir son nefes vardır ki, bunun bertaraf edilmesi ve dünya hayatının belli bir müddet daha devamı sağlanamaz. Zaman, – adetullah îcabı– memur olduğu minval üzere akıp gitmeye devam eder. Dünya
hayatında her şeyi satın almak veya geri almak az-çok mümkündür, lakin geçen zamanı asla… Küçük bir altın parçasının bile çöpe atılmasına kimse kayıtsız kalamazken -ne hazindir ki-, milyonlarca altın vererek satın alınamayacak zamanın boş işlerle heder olmasına ekseriyetle lakayd kalınmaktadır.