Kurucusu İmam Şafii’ye nisbetle anılan Şafii mezhebi Hanefi mezhebinden sonra en fazla bağlısı olan fıkıh mezhebidir. Şafii mezhebinin kurucusu İmam Şafii Hicri 150/767 yılında Gazze’de doğmuştur. Küçük yaşta babasını kaybeden İmam Şafii devrinin değişik ilim merkezlerinde tahsil gördü. Rey ekolünün karşısında hadis ekolünün temsilcisi olan İmam Şafii, İmam Malik, Ahmed b. Hanbel ve İmam Muhammed gibi birçok diğer mezhep imamlarıyla da görüşüp onlardan istifade etme imkanı bulmuştur. İmam Şafii ilk önce Bağdat’ta fıkhi görüşlerini ortaya koymuş ve bu görüşler Şafii mezhebinde imamın eski görüşlerini ifade etmek için “eski mezhep” diye anılmıştır. Daha sonra Hicri 200 yılında Mısır’a göç eden İmam Şafii burada sonraları “yeni mezhep” diye anılacak görüşlerini ortaya koymuştur. İmam Şafii ilk olarak fıkıh usulüne dair görüşlerini içeren er-Risale isimli eserini kaleme alarak fıkıhtaki usulünü ortaya koymuştur. İmam Şafii’nin el-Hucce isimli eseri eski mezhebine ait görüşlerini, el-Ümm ise yeni mezhebine ait görüşlerini içermektedir. İmam Şafii Hicri 204 yılında Mısır’da vefat etmiş ve orada Karafe denilen yere defnedilmiştir. Şafii mezhebi hadis ve kıyasa meselelerin çözümünde büyük önem vermiştir. Hanefilerin sıkça kullandığı istihsan ve Malikilerin kullandığı maslahat ilkesini işletmemiş ve bu iki delilin fıkhi meselelerin çözümünde kullanılmasına karşı çıkmıştır. Şafii mezhebinde sahabe kavlinin de önemli bir yeri bulunmaktadır. Başka bir delilin bulunmadığı yerde sahabe kavli de Şafii mezhebinde delil olarak kabul edilmiştir. Şafii mezhebinin yayılmasında Eyyubiler’in ve yargıçların dört mezhebe göre atanmasını emretmekle beraber Şafii mezhebine daha fazla önem veren Memluk sultanı Baybars’ın önemli katkıları olmuştur. Hanefi mezhebinden sonra en fazla bağlısı bulunan Şafii mezhebi Mısır, Irak, Endonezya adaları, Suriye, Ürdün başta olmak üzere günümüzde Anadolu’nun doğusu, Kafkasya, Azerbaycan, Hindistan, Filistin, Seylan ve Malaya Müslümanlarının ekserisini teşkil etmektedir.
